Szkoła Podstawowa nr 4 im. Powstańców Styczniowych

W zakresie tych funkcji znajduje się opanowanie poznawanego materiału, utrwalanie go, kształtowanie określonych umiejętności, rozwijanie twórczego myślenia i kreatywnego przyswajania treści. Funkcje wychowawcze pozwalają wypracować systematyczność, perfekcyjność, pozwalają na rozwój własny i społeczny.

Wśród określonych czynników łatwo wyłonić różnicę między pracą na lekcji a pracą dziecka w domu. Powinno ono zorganizować sobie czas i miejsce oraz wybrać określoną metodę zanim przystąpi do działania. Praca na lekcji jest kontrolowana i organizowana przez nauczycieli, którzy mają za zadanie takie pokierowanie działaniem dziecka, aby mogło ono wykonać określone czynności samodzielnie. Jednym z najistotniejszych czynników pracy w domu jest ścisłe skorelowanie czynności wykonywanych na lekcji z pracą podejmowaną w domu, wskazanie określonych działań, które dziecko może zrobić samodzielnie. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie wyników pracy domowej i określenie jej poziomu oraz wykorzystanie w toku kolejnych lekcji rezultatów działań podejmowanych samodzielnie przez dziecko.

We współczesnym systemie kształcenia nauka w domu wymaga nie tylko właściwego określenia jej funkcji, ale także wprowadzenia podstawowych zmian w jej organizację. W szczególności chodzi o:
- wyeliminowanie prac nie mających żadnych walorów poznawczych, kształcących i wychowawczych;
- właściwe, zgodne z zasadami higieny pracy umysłowej obciążenie uczniów klas początkowych (nie przekraczające pół godziny dziennie w klasie I, jednej godziny w klasie II i półtorej godziny w klasie III).

 Nie wszyscy uczniowie muszą otrzymywać tyle samo zadań. Niektórzy mogą wykonywać zadania wykraczające poza program lub odwołujące się do wcześniej opracowanych zagadnień. Nauka domowa może mieć bezpośredni lub pośredni związek z lekcją. Może być związana z lekcją poprzednią lub następną, ale mogą też być to zadania "własne” zaspakajające własne potrzeby i zainteresowania uczniów

Dobrze rozumiana praca domowa może wpłynąć na rozwój osobisty i przyswajanie wiedzy w dalszym procesie nauki. Pełni też funkcję informacji zwrotnej. Odrabiając z dzieckiem zadania w domu, wiemy co już umie, a nad czym należy jeszcze popracować. I tutaj wyłania się bardzo ważna funkcja rodziców, jako osób wspierających dziecko w wypracowaniu skutecznych metod odrabiania prac domowych. Bardzo negatywne efekty niesie za sobą odrabianie zadań „za” dziecko. Takie sytuacje są łatwo rozpoznawane przez nauczycieli i mają przykre konsekwencje w późniejszym okresie. Niektórym rodzicom łatwiej przychodzi wyręczanie pociechy, trudniej natomiast wspieranie jej i pomoc. Rolą rodzica jest takie kierowanie pracą dziecka, aby ono samo pokonywało trudności i odkrywało potencjalne rozwiązania. Najlepiej postępują ci, którzy wdrażają swoje dzieci od najmłodszych lat. Jednocześnie pozwalając im na samodzielność i kreatywność w działaniu, nie wskazując gotowych rozwiązań określonych problemów. W edukacji wczesnoszkolnej rodzic powinien zachęcać dziecko do poszukiwania i twórczego myślenia.

Największą pomoc ze strony rodziców powinno uzyskać dziecko w zakresie organizacji miejsca i czasu, który jest potrzebny do „odrabiania lekcji”. Dzieci, we wczesnym okresie edukacji, nie potrafią samodzielnie zadbać o właściwe warunki do nauki, jest to więc obowiązek opiekunów. Nie powinno się to odbywać zaraz po skończonych lekcjach, ponieważ dziecko jest zmęczone i potrzebuje wypoczynku. Najlepiej określić czas między powrotem ze szkoły a godzinami wieczornymi. Innym istotnym czynnikiem podczas „odrabiania lekcji” jest wyznaczenie odpowiedniego miejsca do pracy. Powinno ono być stałe, zaciszne i właściwie oświetlone. Większość rodziców troszczy się o powodzenie w szkole swoich pociech. Okupione jest to pracą i dużym wysiłkiem z ich strony. Starają się konsekwentnie przestrzegać zasad i obowiązków jakie ma ich dziecko poza godzinami nauki w szkole. Nie zawsze jednak daje to oczekiwane rezultaty. Wielu rodziców nie wie o tym, że mimo wysiłku włożonego w zadania domowe, nie każde dziecko osiągnie ten sam efekt. Są dzieci, którym należy w sposób szczególny organizować pracę domową. Aby to jednak uczynić należy poznać dokładnie ich predyspozycje. Dzięki określeniu ich łatwiej będzie ustalić jakie formy i metody działania należy zastosować.

Istnieją czynniki, które warunkują powodzenie dziecka i są najważniejszym elementem w procesie realizacji nauki w domu:

- dbanie o rozwój psychofizyczny dziecka;

- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych;

- prawidłowe relacje z rówieśnikami;

- pozytywna atmosfera w domu rodzinnym;

- określanie wymagań stosownie do możliwości dziecka;

- dbanie o interesy dziecka w środowisku szkolnym;

- zaufanie i tolerancja w stosunku do dziecka;

- okazywanie zainteresowania problemami dziecka.

Spełnienie tych wszystkich warunków nie jest przepisem na sukces dziecka, jest jedynie wskazówką dla rodziców jak postępować w pracy z własnym dzieckiem. Uświadomienie sobie, jak duże znaczenie ma podejmowanie wysiłku przez dziecko i konsekwentna realizacja procesu nauki w domu.                                                                                              

                                                                                         Opr.  Hanna Guzowska

Bibliografia

1. W. Okoń: „Wprowadzenie do pedagogiki ogólnej”
2. R. Więckowski: Pedagogika wczesnoszkolna, Warszawa 1998
3. J. Zborowski: „Praca domowa ucznia - problem niepokojący"