Szkoła Podstawowa nr 4 im. Powstańców Styczniowych

Dlaczego kleszcze są niebezpieczne?

   Głównym niebezpieczeństwem kleszczy są przenoszone przez nie choroby, wśród których najbardziej znaną jest kleszczowe zapalenie mózgu. Istnieją jednak inne, nie mniej niebezpieczne infekcje: np. borelioza, zwana też krętkowicą kleszczową. Brak wyraźnych objawów oraz ich podobieństwo do objawów wielu innych chorób powodują liczne przypadki nieskutecznego samodzielnego leczenia bez konsultacji z lekarzem.

   Jeszcze niedawno nie wiedzieliśmy o istnieniu boreliozy. Kilkadziesiąt lat temu w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, w miasteczku Lyme i jego okolicach zauważono częste przypadki chorób stawów. Po analizie sytuacji naukowcy odnotowali związek pomiędzy chorobą a ugryzieniami kleszczy. Nieco później, w ciele kleszczy żyjących w okolicach Lyme, znaleziono bakterie z rodzaju Borrelia, które były przyczyną tej choroby. Stąd pochodzi nazwa choroby – borelioza z Lyme.

   Dalsze badania naukowe wyjaśniły, że nie tylko stawy są narządami, które cierpią przy tej chorobie. Równie często obserwowane są dolegliwości układu nerwowego, serca, skóry, innych narządów. Nierzadko choroba ma przewlekły charakter. Ważne jest rozróżnianie najważniejszych postaci skórnych boreliozy, ponieważ na tym etapie choroby leczenie jest najbardziej efektywne. Pierwszym takim objawem jest rumień w kształcie owalnego pierścienia w miejscu ugryzienia, który rozszerza się. Czasem można zaobserwować czerwono-szare plamy na nogach (u dzieci).

   Kleszcze powodujące boreliozę są też nosicielami patogenów, które są przyczyną zapalenia mózgu, stąd dość typowe jest wystąpienie obu tych chorób po kontakcie z zarażonym kleszczem.

   Kleszczowe zapalenie mózgu jest bardziej niebezpieczne niż borelioza z dwóch powodów. Po pierwsze, jest to choroba wirusowa, a leki przeciwwirusowe nie są tak skuteczne jak antybiotyki. Po drugie, dla kleszczowego zapalenia mózgu często charakterystyczny jest ciężki przebieg, gorączka, ból głowy, stawów, a nawet niedowład kończyn i zanik mięśni.

Jak chronić się przed kleszczami?

   Podstawą profilaktyki kleszczowego zapalenia mózgu jest szczepienie, przeprowadzone w dwóch etapach: pierwszy etap – dwie dawki, z przerwą 1–2 miesięcy między dawką pierwszą i drugą oraz drugi etap -  trzecia dawka, po 9–12 miesiącach.

   Równie istotne jest odpowiednie przygotowanie się przed wyjściem do lasu, parku, czy na działkę. Przede wszystkim należy pamiętać o odpowiednim ubraniu – z długim rękawem i długą nogawką, kapeluszu, oraz  zastosować odpowiedni repelent na otwartych częściach ciała.

   Kleszcze, zanim wpiją się w ciało, przez jakiś czas znajdują się na ubraniu, więc zaleca się sprawdzanie ubrania nie tylko po powrocie do domu, ale także podczas spaceru.

   Należy pamiętać również, że kleszcze z lasu czy działki można przynieść nie tylko na ubraniu, ale także na kwiatach czy roślinach przyniesionych ze spaceru. Do mieszkania kleszcze mogą też trafić na sierści zwierząt po spacerze w lesie.

Co zrobić po ukąszeniu?

   Jeśli po spacerze znajdziesz kleszcza, który wbił się w skórę, należy delikatnie usunąć go pęsetą, chwytając tuż przy skórze, nie ściskając odwłoku, lekko i zdecydowanie pociągnąć do góry, nie wykręcając. Po usunięciu należy przemyć miejsce ugryzienia środkiem dezynfekującym, a fragmenty kleszcza, które zostały w ranie, usunąć za pomocą zdezynfekowanej igły.

UWAGA! Nigdy nie próbuj usuwać kleszcza samodzielnie – poproś o pomoc rodzica.

   Ważna jest obserwacja miejsca ugryzienia przez najbliższe kilka tygodni. Po odnotowaniu niepokojących zmian w postaci rumienia należy niezwłocznie udać się do lekarza.

PAMIĘTAJ! Nawet w ciągu dwóch miesięcy po ukąszeniu mogą pojawić się gorączką, ból mięśni, ogólne zmęczenie. Zwróć uwagę na te objawy, bo mogą to być pierwsze symptomy boreliozy.

Eugeniusz Kovaliv